|
You are very stupid, I will kill you.
[[Mynd:Emile Durkheim.jpg|thumb|right|Émile Durkheim]]
'''Émile Durkheim''' ([[15. apríl]] [[1858]] – [[15. nóvember]] [[1917]]) var [[Frakkland|franskur]] [[félagsfræði]]ngur og [[mannfræði]]ngur sem átti stóran þátt í því að gera félagsfræði að viðurkenndri fræðigrein. Hann rannsakaði samfélög manna m.a. út frá [[glæpur|glæpum]], [[sjálfsmorð]]um, [[trúarbrögð]]um og [[menntun]]. Hann gerði fyrstur manna skýran greinarmun á annars vegar einstaklingshegðun og hinsvegar hóphegðun. Durkheim er stundum nefndur faðir félagfræðinnar.
== Ævi og ferill ==
Émile fæddist í [[Épinal]], litlum bæ í norð-austurhluta [[Frakkland]]s. Hann var af [[gyðingur|gyðingsættum]] og voru bæði faðir hans og afi [[rabbíni|rabbínar]]. Sjálfur var hann, í það minnsta eftir að hann komst til ára, [[trúleysi]]ngi.
Émile sýndi námi sínu lítinn áhuga og útskrifaðist í [[heimspeki]] með lága einkunn. Á meðan að á náminu stóð las hann verk [[Auguste Comte]]s og [[Herbert Spencer]]s. Á þessum tíma var félagsfræði ekki til sem sjálfstæð fræðigrein.
Þar sem hann taldi sig ekki geta fengið kennarastöðu í [[París]] fluttist Émile til [[Bordeaux]] [[1887]] þar sem hann kenndi við kennaraháskóla. Þá birti hann sína fyrstu bók um [[verkaskipting]]u í samfélaginu og áhrif hennar [[1893]]. Tveimur árum síðar kom út eftir hann bók um félagsfræði, ''Reglur um félagsfræðilega aðferð'', þar sem hann mæltist m.a. til þess að notaðar séu vísindalegar aðferðir við úrvinnslu félagsfræði. Þá stofnaði hann fyrstu félagsfræðideild í evrópskum háskóla í háskólanum í Bourdeaux. Stuttu síðar stofnaði hann, ''L'Année Sociologique'', fyrsta tímarit tileinkað félagsfræði.
Árið [[1897]] birti hann bók um ítarlegar rannsóknir sínar á sjálfsmorðum (sjá neðar). Hann missti son sinn í [[fyrri heimsstyrjöldin]]ni og lést af völdum hjartaáfalls 1917.
== Rannsóknir ==
Ásamt Herberti Spencer innleiddi hann svokallaða [[virknihyggja|virknihyggju]]. Afstaða þeirra var sú að samfélagið samanstæði af hlutum sem þjónuðu hver sínum tilgangi og mynduðu heild. Jafnframt taldi hann fullvíst að virkni hvers þessara hluta ákvarðaðist af undirliggjandi regluverki heildarinnar. Meðal þeirra verkfæra sem varpað gátu ljósi á eðli samfélagsins voru það sem Durkheim nefndi ''félagslegar staðreyndir''.
Í rannsóknum sínum á tíðni sjálfsmorða dró Émile þá skynsömu ályktun að hún væri ekki bundin við [[sálfræði]] einstaklinga heldur ákveðin félagsfræðileg skilyrði. Þetta höfðu aðrir sýnt fram á og mátt sjá á þeirri staðreynd tíðni sjálfsmorða hélst ekki í hendur við hlutfall [[geðsýki|geðsjúkra]] og tók ekki miklum sveiflum vegna staðbundinna aðstæðna. Með framúrstefnulegri beitingu [[tölfræði]] gat Émile sýnt fram á að helsti áhættuhópurinn væri sá sem væri hvað minnst félagsleg virkni einhleypir, (hvítir) [[mótmælendatrú]]ar karlmenn. Minni sjálfsmorðstíðni væri hjá giftum mönnum og minni hjá [[kaþólska|kaþólikkum]] og enn minni hjá gyðingum. Þ.a.l. taldi hann að fólk fremdi sjálfsmorð ef það einangraðist frá samfélaginu og nefndi hann slíkt ferli [[siðrof]].
Émile leit svo á að það væri hlutverk hans að reyna að ráða bót á meinum samfélagsins. Hann hafði sér í lagi áhuga á hvers kyns reglum sem samfélagið setti um leyfilega hegðun þegna þess. Til þess rannsakaði hann þróun [[hegningarlög|hegningarlaga]] annars vegar í hinum nýju borgarsamfélögum - sem skapast höfðu með þéttbýlismynduninni sem fygldi [[iðnvæðingin|iðnvæðinguninni]] - og hins vegar í smærri og frumstæðari samfélögum sveitanna. Hann komst m.a. að þeirri niðurstöðu að borgarsamfélögum mætti lýsa sem ''lífrænum'' andstætt ''vélrænum'' samfélögum strjálbýlis. Með því átti hann við að í frumstæðari samfélögum var samfélagið samleitnari. Við alvarlegri brotum voru gjarnan grimmilegum, líkamlegum refsingum beitt. Hver einstaklingur var álitinn fastur hluti af samfélaginu og ekki álitið æskilegt að vikið yrði frá venjum innan þess. Þéttbýlissamfélögum [[nútíminn|nútímans]] taldi hann einkennast af verkaskiptingu eða sérhæfingu, þar með væri ekki jafn traust bönd sem tengdu einstaklinga. Í slíku samfélagi er fólk umburðarlyndara hvort gagnvart öðru.
== Bækur ==
* Durkheim, The Division of Labor in Society, (1893) The Free Press reprint 1997, ISBN 0-684-83638-6
* Durkheim, Rules of Sociological Method, (1895) The Free Press 1982, ISBN 0-02-907940-3
* Durkheim, On the Normality of Crime (1895)
* Durkheim, Suicide, (1897), The Free Press reprint 1997, ISBN 0-684-83632-7
* Durkheim, The Elementary Forms of the Religious Life, (1912, English translation by Joseph Swain: 1915) The Free Press, 1965. ISBN 0-02-908010-X, new translation by Karen E. Fields 1995, ISBN 0-02-907937-3
* Durkheim, Professional Ethics and Civic Morals, (1955) English translation by Cornelia Brookfield 1992, ISBN 0-415-06225-X
== Heimildir ==
* {{Vísindavefurinn|1657|Hvað er það sem mannfræðingar kalla fúnksjónalisma?}}
* {{wpheimild | tungumál = En | titill = Émile Durkheim | mánuðurskoðað = 26. nóvember | árskoðað = 2006}}
== Tenglar ==
* [http://www.durkheim.itgo.com/main.html The Emile Durkheim Archive]
* [http://www.emile-durkheim.com/ Emile Durkheim.com]
{{Stubbur|æviágrip|Frakkland}}
{{fde|1858|1917|Durkheim, Émile}}
[[Flokkur:Franskir félagsfræðingar|Durkheim, Émile]]
[[Flokkur:Trúleysingjar|Durkheim, Émile]]
[[an:Émile Durkheim]]
[[ar:إميل دوركايم]]
[[bat-smg:Emėlis Dorheims]]
[[be:Эміль Дзюркгейм]]
[[bg:Емил Дюркем]]
[[br:Émile Durkheim]]
[[bs:Émile Durkheim]]
[[ca:Émile Durkheim]]
[[cs:Émile Durkheim]]
[[cy:Émile Durkheim]]
[[da:Émile Durkheim]]
[[de:Émile Durkheim]]
[[el:Εμίλ Ντιρκέμ]]
[[en:Émile Durkheim]]
[[eo:Émile Durkheim]]
[[es:Émile Durkheim]]
[[et:Émile Durkheim]]
[[eu:Émile Durkheim]]
[[fa:امیل دورکهایم]]
[[fi:Émile Durkheim]]
[[fr:Émile Durkheim]]
[[fy:Emile Durkheim]]
[[gl:Émile Durkheim]]
[[he:אמיל דורקהיים]]
[[hi:ईमिली डर्खीम]]
[[hr:Émile Durkheim]]
[[hu:Émile Durkheim]]
[[ia:Emile Durkheim]]
[[id:Émile Durkheim]]
[[io:Émile Durkheim]]
[[it:Émile Durkheim]]
[[ja:エミール・デュルケーム]]
[[ko:에밀 뒤르켐]]
[[la:Aemilius Durkheim]]
[[lb:Émile Durkheim]]
[[lt:Émile Durkheim]]
[[lv:Emīls Dirkems]]
[[mk:Емил Диркем]]
[[nl:Émile Durkheim]]
[[nn:Émile Durkheim]]
[[no:Émile Durkheim]]
[[oc:Émile Durkheim]]
[[pl:Émile Durkheim]]
[[pms:Émile Durkheim]]
[[pt:Émile Durkheim]]
[[ro:Émile Durkheim]]
[[ru:Дюркгейм, Эмиль]]
[[sa:ईमिली डर्खीम]]
[[simple:Émile Durkheim]]
[[sk:Émile Durkheim]]
[[sl:Émile Durkheim]]
[[sq:Emil Dyrkhemi]]
[[sr:Емил Диркем]]
[[sv:Émile Durkheim]]
[[sw:Émile Durkheim]]
[[ta:எமில் டேர்க்கேம்]]
[[th:อีมิล เดอร์ไคหม์]]
[[tr:Émile Durkheim]]
[[uk:Еміль Дюркгайм]]
[[vi:Émile Durkheim]]
[[vo:Émile Durkheim]]
[[war:Émile Durkheim]]
[[yo:Émile Durkheim]]
[[zh:爱米尔·涂尔干]]
[[zh-min-nan:Émile Durkheim]]
| 