„Plútó (dvergreikistjarna)“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Skipti út innihaldi með „You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You ar...“
Stryn (spjall | framlög)
Tek aftur breytingu 1062860 frá 87.110.108.198 (spjall)
Lína 1:
'''Plútó''' er [[dvergreikistjarna]] í [[Kuiper-beltið|kuiperbeltinu]], 2300 [[km]] í [[þvermál]]. Minnsta fjarlægð Plútós frá jörðu er um 4290 milljón kílómetrar og sú mesta um 7530. [http://www.visindavefur.is/svar.asp?id=510] Plútó uppgötvaðist árið [[1930]] af bandaríska [[stjörnufræði]]ngnum [[Clyde Tombaugh]] (1906-1997) [http://visindavefur.hi.is/svar.asp?id=5328], en nafnið valdi hann eftir uppástungu 11 ára stúlku, Venetiu Burney (fædd Venetia Phair).
You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you. You are idiot, I will kill you.
 
[[Sporbaugur]] Plútós um [[sólin|sólu]] liggur ekki í sömu [[plan|sléttu]] og sporbaugar [[reikistjarna]]nna heldur hallar hún um 17 gráður miðað við sléttu þeirra. [http://www.visindavefur.is/svar.asp?id=1415] Ennfremur er sporbaugurinn óvenju ílangur og liggur að hluta fyrir innan sporbaug [[Neptúnus (reikistjarna)|Neptúnusar]]. [http://visindavefur.hi.is/svar.asp?id=5328]
 
Árið 1988 uppgötvuðu vísindamenn hjá [[NASA]] að birta Plútós dofnaði hægt þegar hann bar við [[stjarna|stjörnu]], en það var talið sanna að Plútó hefði [[lofthjúpur|lofthjúp]].
 
Plútó hefur þrjá [[fylgihnöttur|fylgihnetti]], en sá fyrsti sem fannst nefnist [[Karon]]. [http://www.visindavefur.is/svar.asp?id=2404]. Karon er 900 km í þvermál og um sex daga á leið sinni kringum Plútó. Hinir tveir fylgihnettirnir heita Nix og Hýdra. Þeir fundust í maí [[2005]] og tilvist þeirra var staðfest í febrúar [[2006]].
 
Plútó var lengi talin níunda [[reikistjarna]] [[sólkerfið|sólkerfisins]], eða frá [[1930]] til [[24. ágúst]] 2006, þegar samþykkt var eftir heitar umræður á þingi [[Alþjóðasamband stjörnufræðinga|Alþjóðasambands stjörnufræðinga]] að telja Plútó ekki lengur reikistjörnu, heldur ''dvergreikistjörnu''. Ástæðan var m.a. sú að Plútó er aðeins einn af þúsundum þekktra [[geimfyrirbæri|geimfyrirbæra]] í kuiperbeltinu og sum eru líklega stærri en hann. Einnig er [[sporbaugur]] Plútós talsvert frábrugðinn sporbaugum reikistjarnanna.
 
== Heimildir ==
* {{vefheimild|url=http://www.stjornuskodun.is/pluto|titill=Plútó (dvergreikistjarna)|mánuðurskoðað=6. júní|árskoðað=2009}}
* Mitton, Jacqueline og Mitton, Simon. [[2000]]. ''Stjörnufræði fyrir byrjendur.'' [[Mál og Menning]], [[Reykjavík]].
* {{vefheimild|url=http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/4596246.stm|titill=BBC News:The girl who named a planet|mánuðurskoðað=13. janúar|árskoðað=2006}}
* {{vefheimild|url=http://www.physorg.com/news11093.html|titill=Hubble Confirms Two New Moons of Pluto|mánuðurskoðað=22. febrúar|árskoðað=2006}}
 
== Tenglar ==
* [http://www.stjornuskodun.is/pluto Ítarlegar upplýsingar um Plútó á Stjörnufræðivefnum]
* [http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/pluto/karon/ Ítarlegar upplýsingar um Karon á Stjörnufræðivefnum]
* [http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/pluto/nix-og-hydra/ Ítarlegar upplýsingar um Nix og Hýdra á Stjörnufræðivefnum]
* [http://www.stjornuskodun.is/solkerfid/geimferdir/new-horizons/ Ítarlegar upplýsingar um New Horizons á Stjörnufræðivefnum]
* {{vísindavefurinn|2404|Á plánetan Plútó systurplánetu/hnött?}}
* {{vísindavefurinn|5328|Er Plútó ennþá flokkuð sem reikistjarna?}}
* {{vísindavefurinn|49330|Hefur einhver farið til Plútó?}}
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2162620 ''Plútó - Nýja reikistjarnan og allar hinar''; grein í Heimskringlu 1932]
 
{{Sólkerfið}}
{{Stubbur|stjörnufræði}}
{{Tengill ÚG|de}}
 
{{Tengill ÚG|en}}
 
{{Tengill ÚG|fr}}
 
[[Flokkur:Sólkerfið]]
[[Flokkur:Dvergreikistjörnur]]
 
[[af:Pluto (dwergplaneet)]]
[[als:(134340) Pluto]]
[[an:Plutón (astronomía)]]
[[ang:Pluto]]
[[ar:بلوتو]]
[[ast:Plutón (planeta nanu)]]
[[az:Pluton (cırtdan planet)]]
[[bar:Pluto (Zweagplanet)]]
[[be:Карлікавая планета Плутон]]
[[be-x-old:Плютон (карлікавая плянэта)]]
[[bg:Плутон (планета джудже)]]
[[bn:প্লুটো]]
[[br:Ploudon (planedenn-gorr)]]
[[bs:Pluton]]
[[ca:Plutó (planeta nan)]]
[[ckb:پلوتۆ]]
[[cs:Pluto (plutoid)]]
[[csb:Pluton]]
[[cy:Plwton (planed gorrach)]]
[[da:Pluto (dværgplanet)]]
[[de:Pluto]]
[[el:Πλούτωνας (πλανήτης νάνος)]]
[[eml:Plutån]]
[[en:Pluto]]
[[eo:Plutono]]
[[es:Plutón (planeta enano)]]
[[et:Pluuto]]
[[eu:Pluton (planeta nanoa)]]
[[fa:پلوتون (سیاره کوتوله)]]
[[fi:Pluto (kääpiöplaneetta)]]
[[fiu-vro:Pluuto]]
[[fo:Pluto]]
[[fr:(134340) Pluton]]
[[frp:Pluton (planèta nana)]]
[[fy:Pluto]]
[[ga:Plútón (abhacphláinéad)]]
[[gd:Pliùtò]]
[[gl:Plutón]]
[[gu:પ્લૂટો (ગ્રહ)]]
[[gv:Pluto]]
[[he:פלוטו]]
[[hi:यम (बौना ग्रह)]]
[[hr:Pluton (Sunčev sustav)]]
[[ht:Pliton]]
[[hu:Pluto]]
[[hy:Պլուտոն]]
[[id:Pluto]]
[[ilo:Pluto (ansisit a planeta)]]
[[io:Plutono]]
[[it:Plutone (astronomia)]]
[[ja:冥王星]]
[[jbo:pluton]]
[[jv:Pluto]]
[[ka:პლუტონი (ჯუჯა პლანეტა)]]
[[kk:Плутон (шағын ғаламшар)]]
[[kn:ಪ್ಲುಟೊ]]
[[ko:명왕성]]
[[ksh:Pluuto (Zwerchplaneet)]]
[[ku:Pluton (gerstêrk)]]
[[kv:Плутон]]
[[kw:Plouton (planet korr)]]
[[la:Pluto (planetulus)]]
[[lb:Pluto (Zwergplanéit)]]
[[li:Pluto (dwergplaneet)]]
[[lij:Pluton (astrònomia)]]
[[lt:Plutonas (nykštukinė planeta)]]
[[lv:Plutons (pundurplanēta)]]
[[map-bms:Pluto]]
[[mdf:Плутон (шары тяште)]]
[[mk:Плутон (џуџеста планета)]]
[[ml:പ്ലൂട്ടോ]]
[[mn:Дэлхийн ван]]
[[mr:प्लूटो (बटु ग्रह)]]
[[ms:Pluto]]
[[mwl:Pluton]]
[[my:ပလူတို]]
[[mzn:پلوتو]]
[[nah:Mictlāntēuccītlalli]]
[[nds:Pluto (Dwargplanet)]]
[[new:प्लुटो]]
[[nl:Pluto (dwergplaneet)]]
[[nn:134340 Pluto]]
[[no:Pluto]]
[[nov:Pluto (planete)]]
[[nv:Tłóotoo]]
[[oc:Pluton (planeta nana)]]
[[os:Плутон (чысыл планетæ)]]
[[pam:Pluto]]
[[pl:134340 Pluton]]
[[pt:Plutão]]
[[qu:Plutun (tuna puriq quyllur)]]
[[rm:Pluto (planet nanin)]]
[[ro:Pluton]]
[[ru:Плутон (карликовая планета)]]
[[scn:Plutoni]]
[[sh:Pluton (astronomija)]]
[[si:ප්ලූටෝ]]
[[simple:Pluto]]
[[sk:134340 Pluto]]
[[sl:Pluton]]
[[so:Buluuto]]
[[sq:Plutoni (planeti)]]
[[sr:Плутон (патуљаста планета)]]
[[stq:Pluto]]
[[sv:Pluto]]
[[sw:Pluto]]
[[ta:புளூட்டோ]]
[[te:ప్లూటో]]
[[tg:Плутон]]
[[th:ดาวพลูโต]]
[[tl:Pluton (astronomiya)]]
[[tr:Plüton]]
[[tt:Плутон (планета)]]
[[ug:پلۇتون]]
[[uk:Плутон (карликова планета)]]
[[ur:پلوٹو]]
[[vec:Pluton (astronomia)]]
[[vi:Sao Diêm Vương]]
[[war:Pluto]]
[[yi:פלוטאן]]
[[yo:Pluto]]
[[zh:冥王星]]
[[zh-classical:冥王星]]
[[zh-min-nan:Mê-ông-chheⁿ]]
[[zh-yue:冥王星]]