„Kreppan mikla“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ekkert breytingarágrip
Ekkert breytingarágrip
Lína 1:
[[Mynd:American_union_bank.gif|thumb|right|Mannfjöldi fyrir utan American Union Bank.]]
'''Kreppan mikla''' var heims[[kreppa]] í [[Viðskipti|viðskiptum]] og [[efnahagslíf]]i sem skall á haustið [[1929]]. Hún hófst í [[Bandaríkin|Bandaríkjunum]], og er oftast miðað við að upptök hennar megi rekja til [[29. október]], 1929, þegar verðbréf féllu niður úr öllu valdi. Sá dagur hefur verið nefndur ''[[svarti þriðjudagurinn]]''. Margar þjóðir brugðust við með því að leggja á innflutningstolla til að vernda eigið atvinnulíf og auk þess var algengt að tekin væri upp [[jafnvirðisverslun]] milli landa. Það þýddi að ekki var leyft að flytja inn vörur nema jafnmikið væri keypt á móti af framleiðsluvörum heimamanna. Mikill viðsnúningur varð í hagkerfum flestra iðnaðarlanda þegar [[seinni heimsstyrjöldin]] skall á árið [[1939]] og ríkisstjórnir þeirra gripu inn í hagkerfi þeirra til þess að geta stýrt framleiðslu [[hergögn|hergagna]].
 
Þróuð lönd sem þróunarlönd liðu vegna kreppunnar. Alþjóðaviðskipti minnkuðu, tekjur einstaklinga drógust saman og þar með skatttekjur, verðlagning og hagnaður. Sér í lagi átti það við um borgir og svæði þar sem [[þungaiðnaður]] var aðalatvinnugrein. Uppbygging og hagvöxtur staðnaði nær alveg í földa landa. [[Landbúnaður]] dróst saman vegna þess að verðið sem fékkst fyrir [[uppskera|uppskeruna]] lækkaði um 60-80%. Framboð dróst því saman og þau svæði þar sem lítið framboð var á annarri atvinnu áttu erfiðast uppdráttar. Þróunin varð mismunandi eftir löndum. Í Bandaríkjunum varð til hið [[blandað hagkerfi|blandaða hagkerfi]] eftir að tillögur breska hagfræðingsins [[John Maynard Keynes]] um opinberar framkvæmdir voru samþykktar af [[Franklin Roosevelt]], forseta. Í [[Þýskaland]]i komst [[Adolf Hitler]] til valda, byggði upp her og hóf seinni heimsstyrjöldina.