„Berklar“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Oddurv (spjall | framlög)
m tenglar og flokkunarfræðihugtök
Oddurv (spjall | framlög)
mEkkert breytingarágrip
Lína 3:
'''Berklar''' (áður kallaðir ''tæring'') er lífshættulegur sjúkdómur sem smitast á milli manna í gegnum andrúmsloftið. Þeir hafa valdið fjölda dauðsfalla um allan heim. Algengasti orsakavaldurinn eru [[gerlar|bakteríur]] af tegundinni ''[[Mycobacterium tuberculosis]]''. Fyrir hálfri öld síðan komu fram fyrstu [[sýklaluyf|lyfin]] við sjúkdómnum en áður en lyfin komu til sögunnar notaðist fólk við aðrar aðferðir til að lækna berklana. Berklafaraldurinn stóð í hámarki á Íslandi um [[1900]] en þá var hann farinn að minnka í öðrum nágrannalöndum.
 
Til eru tvær tegundir af berklasýklum sem verka á menn og eru álíka skæðir. Það eru hinn venjulegi berklasýkill (''M. tuberculosis'') og svo önnur tegund (''[[Mycobacterium bovis|M. bovis]]'') sem einkum leggst á nautgripi en menn geta einnig smitast af (og stundum líka af fuglaberklum (''[[Mycobacterium avium|M. avium]]'')). Auk þeirra eru til undirtegundir, sem eru á ýmsan hátt afbrigðilegir, bæði í ræktun og hegðun í tilraunadýrum. Geta sumir þeirra valdið sýkingu hjá mönnum og dýrum, en sýkingin er yfirleitt vægari og eru þessir sýklar því engan veginn eins skæðir fyrir menn. Þessar afbrigðulegu undirtegundir hafa færst í aukana á síðari árum, og er sú kenning til að sumir þeirra a.m.k. hafi komið fram eftir að lyf fundust við berklaveiki. <ref>[http://www.timarit.is/titlebrowse.jsp?issueID=414495&pageSelected=5&lang=0 Morgunblaðið 1960]</ref>