„Niels Ryberg Finsen“: Munur á milli breytinga
Efni eytt Efni bætt við
m robot Bæti við: az:Nils Finzen |
Ekkert breytingarágrip |
||
Lína 1:
[[Mynd:Faroe_stamp_078_europe_%28finsen%29.jpg|thumb|right|Niels Ryberg Finsen á frímerki frá Færeyjum (útg. 6. júní 1983)]]
'''Niels Ryberg Finsen''' ([[15. desember]] [[1860]] í [[Færeyjar|Færeyjum]] – [[24. september]] [[1904]]) var [[Færeyjar|færeyskur]] [[læknir]] af [[ísland|íslenskum]] og dönskum [[ætt]]um, búsettur í [[Danmörk]]u frá 1882.
Faðir hans, [[Hannes Finsen]], var lengi [[amtmaður]] í Færeyjum og ólst Niels þar upp fyrstu árin, en var sendur til Danmerkur í skóla þegar hann var fjórtán ára. Þar gekk honum ekki vel og fékk hann þann vitnisburð eftir tveggja ára nám að hann væri drengur góður en skorti bæði hæfileika og dugnað. Þá var hann sendur til ömmu sinnar og frændfólks í Reykjavík og kunni þá enga íslensku. Hann varð stúdent frá [[Menntaskólinn í Reykjavík|Lærða skólanum]] í [[Reykjavík]] árið [[1882]] með lélega einkunn, fór þá til náms í [[Kaupmannahöfn]] og tók embættispróf í [[læknisfræði]] frá [[Kaupmannahafnarháskóli|háskólanum]] þar í borg [[1890]].
Að náminu loknu var hann um skeið aðstoðarkennari í [[lífeðlisfræði]] við háskólann og skurðlæknir við ''Kommunalhospitalet'' en helgaði sig þó fyrst og fremst [[ljóslækningar|ljóslækningum]]. Hann sagði sjálfur svo frá að fyrstu hugmyndir sínar um gagnsemi ljóss og sólar hefðu kviknað þegar hann fylgdist með ketti sem lá úti á þaki og færði sig öðru hverju til eftir því sem skuggar hreyfðust, til að njóta sólarljóssins sem best.
Helsta viðfangsefni Finsens var að rannsaka áhrif [[ljós]]s á [[húðin]]a. Árið [[1893]] birti hann fyrstu grein sína um efnið: ''Om Lysets Indvirkninger paa Huden''. Næsta grein birtist [[1896]]: ''Om Anvendelse i Medicinen af koncentrerede kemiske Lysstraaler'', þar sem hann lýsir ljósameðferð við [[lupus vulgaris]] (húðberklum). Sama ár setti hann á stofn [[Finsenstofnunin]]a í Kaupmannahöfn (''Finsens medicinske Lysinstitut'' almennt kallað ''Finseninstituttet''). [[1898]] varð hann prófessor í læknisfræði.
Niels R. Finsen hlaut [[Nóbelsverðlaun í læknisfræði]] árið [[1903]] fyrir rannsóknir sínar á ljósameðferð og framlag til lækninga. Hann var þá orðinn alvarlega sjúkur og gat ekki verið viðstaddur athöfnina. Heilsu hans hafði farið að hraka þegar hann var á þrítugsaldri, hann var veill fyrir hjarta og með [[vatnssýki]] í kviðarholi og var í hjólastól seinustu árin. Hann lést árið eftir Nóbelsverðlaunaveitinguna eftir langvarandi veikindi, 43 ára að aldri.
Eiginkona Nielsar var Ingeborg Dorothea Balslev (gift [[29. desember]] [[1892]]). Hún var dóttir biskupsins í Ribe. Þau eignuðust þrjú börn sem lifðu. Hún hafði frumkvæði að því að sett var upp ljósastofa þar sem maður hennar gat stundað rannsóknir og lækningar og má ef til vill segja að það hafi verið fyrsta [[sólbaðsstofa]]n.
==
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=2324322 ''Niels Ryberg Finsen''; grein í Eimreiðinni 1905]
{{fde|1860|1906|Finsen, Niels Ryberg}}
* {{vefheimild|url=http://www.mbl.is/mm/gagnasafn/grein.html?grein_id=749073|titill=Brautryðjandi í læknavísindum en þó sönnun vanmáttar þeirra. Gagnasafn Morgunblaðsins, skoðað 26. mars 2011.}}
[[Flokkur:Danir|F]]
| |||