„Grímsvötn“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Sodmy (spjall | framlög)
m interwiki
Skipti út innihaldi með „'.“
Lína 1:
'.
'''Grímsvötn''' er virk [[eldstöð]] undir [[Vatnajökull|Vatnajökli]] austur af [[Grímsfjall]]i, vötnin eru ein virkasta eldstöð [[Ísland|landsins]] og hefur að öllum líkindum [[eldgos|gosið]] oftar en hundrað sinnum og þar af þrettán sinnum síðan [[1902]]. Eldstöðin er um 100[[kílómetri|km]] löng og 15 km að [[breidd]].
 
[[Mynd:Iceland_Grimsvoetn_1972.jpg|thumb|Grímsvötn 1972]]
Við gos undir [[jökull|jökli]] á borð við Grímsvatnagos myndast iðulega [[Stapi|móbergsstapar]], en dæmi sum slíkan er [[Herðubreið]].<ref>Þorleifur Einarsson: Myndun og mótun lands. Mál og Menning, 1994.</ref>
 
== Nafnið Grímsvötn ==
Í [[Handritasafn Árna Magnússonar|handritasafni Árna Magnússonar]] er saga af útilegumanni, sem Grímur hét og hafðist við hjá vötnum þeim, er síðan eru við hann kennd og kölluð Grímsvötn. Sagan, sem er flokkuð með tröllasögum og nefnist: ''Sagan af Vestfjarðagrími'', er prentuð í [[Þjóðsögur Jóns Árnasonar|þjóðsagnasafni Jóns Árnason]] og mun nú af flestum talin uppspuni einn. Sagan segir að Grímur hafi orðið sekur vegna vígaferla og orðið að fara huldu höfði, en kona nokkur forspá vísaði honum að vötnunum og taldi að hann gæti lifað þar á veiðiskap. „Grímur fór sem honum var ráðlagt til vatnanna og gerði sér þar skála, laufskála úr skógi er þar var nógur, og tók að veiða í vötnunum.“ En risi nokkur bjó ásamt dóttur sinni í helli eigi allskammt þaðan, og stal hann veiði frá Grími. Lauk þessu svo, að Grímur drap risann og tók saman við dóttur hans.
 
== Tímaröð gosa ==
Gos á 20. öld: [[1902]], [[1922]], [[1933]], [[1934]], [[1938]], [[1945]], [[1954]], [[1983]], [[1996]], [[1998]] og [[2004]].
 
=== Gosið 1998 ===
Gosið hófst [[18. desember]] [[1998]] kl. 09:20 [[UTC]]+0, Þetta var í fyrsta skipti sem vísindamenn gátu fylgst með eldgosi undir stórum jökli.
 
=== Gosið 2004 ===
Hófst upp úr tíu að kvöldi [[1. nóvember]], greind voru ummerki eldgoss upp úr klukkan átta.
[[Mynd:NASA_Photo_Grímsvötn_Nov._2004.jpg|thumb|Eldgos í Grímsvötnum 2004]]
 
== Tilvísanir ==
<references />
 
== Tenglar ==
* [http://timarit.is/view_page_init.jsp?pageId=3271150 ''Grímsvötn og Grímsvatnahver''; grein í Lesbók Morgunblaðsins 1934]
* [http://www.mbl.is/mm/frettir/innlent/2009/03/27/grimsvotn_a_lista_merkilegustu_eldfjalla/?ref=fphelst ''Grímsvötn á lista merkilegustu eldfjalla''; af Mbl.is]
'''Erlendir tenglar'''
*[http://volcano.und.nodak.edu/vwdocs/volc_images/img_grimsvotn.html Yfirlit yfir Grímsvötn]
*[http://www.millhouse.nl/grimsvotn2004.html Myndir Grimsvotn 2004 by Fred Kamphues]
*[http://www.hi.is/~mmh/gos/ The Dec. 18 - Dec. 28, 1998 Grímsvötn eruption]
*[http://www.lancs.ac.uk/ug/lloydca/formation.html Processes of Formation and Emptying of Glacially-Dammed Lakes]
 
[[Flokkur:Eldstöðvar á Íslandi]]
[[Flokkur:Eldstöðvar undir jökli]]
 
[[ca:Grímsvötn]]
[[da:Grímsvötn]]
[[de:Grímsvötn]]
[[en:Grímsvötn]]
[[es:Grímsvötn]]
[[eu:Grímsvötn]]
[[fi:Grímsvötn]]
[[fr:Grímsvötn]]
[[it:Grímsvötn]]
[[nl:Grímsvötn]]
[[nn:Grímsvötn]]
[[no:Grímsvötn]]
[[pl:Grímsvötn]]
[[ro:Grímsvötn]]
[[ru:Гримсвотн]]
[[sk:Grímsvötn]]
[[sv:Grímsvötn]]
[[uk:Грімсвотн]]