„Kristján 4.“: Munur á milli breytinga

Efni eytt Efni bætt við
Ptbotgourou (spjall | framlög)
m robot Bæti við: simple:Christian IV of Denmark
Xqbot (spjall | framlög)
m robot Breyti: ka:კრისტიან IV; kosmetiske ændringer
Lína 46:
}}
 
'''Kristján 4.''' ([[12. apríl]] [[1577]] – [[28. febrúar]] [[1648]]) var kjörinn konungur [[Danmörk|Danmerkur]] og [[Noregur|Noregs]] af [[Danska ríkisráðið|Ríkisráðinu]] eftir lát föður síns [[Friðrik 2. Danakonungur|Friðriks 2.]] árið [[1588]], þá aðeins ellefu ára gamall, en var fyrst krýndur þegar hann varð fullveðja [[1596]]. Stjórnartíð hans einkenndist til að byrja með af friði og efnahagslegum uppgangi. Efnahagsstefna hans var í anda [[Kaupauðgisstefna|kaupauðgisstefnunnar]] og hann kom á [[verslunareinokun]] innan ríkis síns, þótt því væri ekki fylgt hart eftir. Á tímabilinu voru mikil átök við [[Svíþjóð|Svía]] vegna tilrauna þeirra til að koma undir sig [[Skánn|Skáni]] og komast undan [[Eyrarsundstollurinn|Eyrarsundstollinum]], helstu tekjulind Danakonunga. Síðustu tvo áratugina fengu Danir svo að kynnast slæmum ósigrum, bæði á orrustuvöllunum í [[Þýskaland]]i í [[Þrjátíu_ára_stríðiðÞrjátíu ára stríðið|Þrjátíu ára stríðinu]] og í sjóorrustum á [[Eystrasalt]]i. Kristján var mágur [[Jakob 6. Skotakonungur|Jakobs 6. Skotakonungs]] og átti töluverð samskipti bæði við hann og fyrirrennara hans, [[Elísabet 1.|Elísabetu 1.]], meðal annars um veiðar [[England|enskra]] [[Duggari|duggara]] á [[Íslandsmið]]um, sem voru mjög umfangsmiklar, bæði á [[16._öldin öldin|16. öld]] og fyrri hluta [[17._öldin öldin|17. aldar]]. Kristján hafði gríðarlegan áhuga á sjóferðum og sjóhernaði og í stjórnartíð hans eignuðust Danir fyrstu nýlendu sína í [[Austur-Indíur|Austur-Indíum]], [[Trankebar]].
 
== Fjölskylda ==
Kristján var þriðja barn og elsti sonur Friðriks 2. Danakonungs af [[Aldinborgarætt]], og konu hans [[Soffía af Mecklenburg|Soffíu af Mecklenburg]]. Hann giftist árið [[1597]] [[Anna Katrín af Brandenburg|Önnu Katrínu af Brandenburg]] og átti með henni sex börn, þar á meðal ríkisarfann. Fyrir lát hennar [[1612]] átti hann einn son með Karen Madsdatter. Eftir lát drottningar giftist hann Karen Andersdatter sem ól honum tvö börn, og að síðustu átti hann tólf börn með [[Kirsten Munk]], þar á meðal [[Leonora Christina Ulfeldt|Leonóru Kristínu]] sem eyddi síðar tólf árum í [[Bláturn]]i fyrir drottinsvik í stjórnartíð hálfbróður síns. Konungur skildi síðan við Kirsten Munk, sem var ákærð fyrir framhjáhald og bjó eftir [[1629]] með [[Vibeke Kruse]] sem ól honum tvö börn.
 
Lína 60:
}}
{{Töfluendir}}
{{fd|1577|1648}}
 
[[Flokkur:Danakonungar]]
[[Flokkur:Konungar Íslands]]
[[Flokkur:Þrjátíu ára stríðið]]
{{fd|1577|1648}}
 
[[ca:Cristià IV de Dinamarca]]
Lína 79:
[[it:Cristiano IV di Danimarca]]
[[ja:クリスチャン4世 (デンマーク王)]]
[[ka:ქრისტიანკრისტიან IV]]
[[ko:크리스티안 4세]]
[[lt:Kristijonas IV]]