Ibrahim Boubacar Keïta

Forseti Malí

Ibrahim Boubacar Keïta (29. janúar 1945 – 16. janúar 2022), gjarnan kallaður IBK, var malískur stjórnmálamaður sem var forseti Malí frá september 2013 þar til malíski herinn steypti honum af stóli í ágúst árið 2020. Hann hafði áður verið forsætisráðherra Malí frá 1994 til 2000 og forseti malíska þingsins frá 2002[1][2] til 2007.[3] Keïta stofnaði miðvinstriflokkinn Rassemblement pour le Mali (ísl. Fylking fyrir Malí eða RPM) árið 2001.[4] Eftir nokkur misheppnuð framboð var Keïta kjörinn forseti Malí árið 2013 og endurkjörinn árið 2018. Hann sagði af sér þann 19. ágúst árið 2020 eftir að uppreisnarmenn úr hernum tóku hann til fanga.[5]

Ibrahim Boubacar Keïta
Ibrahim Boubacar Keïta árið 2013.
Forseti Malí
Í embætti
4. september 2013 – 19. ágúst 2020
ForsætisráðherraDjango Sissoko
Oumar Tatam Ly
Moussa Mara
Modibo Keita
Abdoulaye Idrissa Maïga
Soumeylou Boubèye Maïga
Boubou Cissé
ForveriDioncounda Traoré (starfandi)
EftirmaðurAssimi Goïta (formaður herstjórnar)
Forsætisráðherra Malí
Í embætti
4. febrúar 1994 – 15. febrúar 2000
ForsetiAlpha Oumar Konaré
ForveriAbdoulaye Sékou Sow
EftirmaðurMandé Sidibé
Persónulegar upplýsingar
Fæddur29. janúar 1945(1945-01-29)
Koutiala, franska Súdan (nú Malí)
Látinn16. janúar 2022 (76 ára) Bamakó, Malí
ÞjóðerniMalískur
StjórnmálaflokkurRassemblement pour le Mali
MakiKeïta Aminata Maiga
TrúarbrögðSúnní
Börn4
HáskóliHáskólinn í Dakar
Panthéon-Sorbonne-háskóli

Æska og menntun breyta

Keïta fæddist í Koutiala í þáverandi frönsku Súdan.[1][2] Hann gekk í gagnfræðaskólann Lycée Janson-de-Sailly í Paris og Lycée Askia-Mohamed í Bamako og hélt síðan áfram í framhaldsnám í Háskólanum í Dakar og Panthéon-Sorbonne-háskólanum í París. Keïta er með mastersgráðu í sagnfræði.

Að loknu námi vann Keïta sem rannsóknarmaður við CNRS og kenndi áfanga um stjórnmál þriðja heimsins við Panthéon-Sorbonne-háskólann. Hann sneri aftur til Malí árið 1986 og gerðist ráðgjafi Evrópska þróunarsjóðsins í fyrstu þróunarverkefnum Evrópusambandsins í landinu. Hann varð síðar framkvæmdastjóri frönsku barnahjálparsamtakanna Terre des hommes í Malí.

Stjórnmálaferill breyta

Þegar stjórnmálaflokkurinn Bandalag fyrir lýðræði í Malí (ADEMA-PASJ) var stofnaður árið 1991 varð Keïta ritari flokksins í Afríku- og alþjóðasamskiptum.[6] Hann var aðstoðarframkvæmdastjóri í sigursælu forsetaframboði Alpha Oumar Konaré árið 1992. Eftir að Konaré tók við forsetaembætti útnefndi hann Keïta helsta utanríkisráðgjafa og talsmann sinn í júní árið 1992. Í nóvember sama ár útnefndi Konaré Keïta svo sendherra Malí á Fílabeinsströndinni, Gabon, Búrkína Fasó og Níger.[1][2]

Í nóvember árið 1993 var Keïta útnefndur utanríkisráðherra og ráðherra Afríkusamstarfs. Þann 4. febrúar árið 1994 útnefndi Konaré hann forsætisráðherra. Keïta hélt því embætti til ársins 2000.[1][2] Keïta var kjörinn forseti ADEMA á fyrsta landsþingi flokksins í september árið 1994.[7] Hann sagði af sér sem forsætisráðherra þann 13. september árið 1997 í kjölfar forseta- og þingkosninga[8] en Konaré endurútnefndi hann í embættið þegar ný stjórn var mynduð þann 16. september.[9] Keïta var endurkjörinn forseti ADEMA í október 1999.[10] Í nóvember árið 1999 var Keïta útnefndur varaforseti Alþjóðasambands jafnaðarmanna.[1]

Þann 14. febrúar árið 2000 neyddist Keïta til að segja af sér sem forsætisráðherra vegna innanflokksdeilna í ADEMA. Hann yfirgaf síðan flokksforystuna í október sama ár og stofnaði sinn eigin flokk, Fylkingu fyrir Malí (fr. Rassemblement pour le Mali). Keïta hefur verið leiðtogi flokksins frá stofnun hans þann 30. júní árið 2001.[1][11] Hann bauð sig fram fyrir flokkinn í forsetakosningum Malí árið 2002 og vann sér stuðning margra leiðtoga og stofnana malískra múslima. Þrátt fyrir þennan stuðning efuðust margir um að stefnumál Keïta samræmdust íslamstrú og bentu á hann hefði heimilað stofnun spilavíta og happdrætta sem forsætisráðherra.[12]

Í fyrstu umferð forsetakosninganna þann 28. apríl hlaut Keïta um 21% atkvæða og lenti í þriðja sæti á eftir Amadou Toumani Touré og Soumaïla Cissé.[13] Hann sakaði stjórnvöld um kosningamisferli og taldi að átt hefði verið við atkvæði til að koma í veg fyrir að hann kæmist í aðra umferð.[14][15] Þann 9. maí komst stjórnlagadómstóll Malí að þeirri niðurstöðu að haldið skyldi áfram til annarrar kosningaumferðar á milli Touré og Cissé þrátt fyrir að bent hefði verið á verulega vankanta á framkvæmd kosninganna.[16][17] Samkvæmt stjórnlagadómstólnum vann Keïta 21,03% atkvæðanna, aðeins um 4.000 færri atkvæði en Cissé.[13][17] Sama dag lýsti Keïta yfir stuðningi við kosningabandalag Touré, Espoir 2002, í annarri kosningaumferðinni.[16][17] Hann lýsti sjálfum sér sem „löghlýðnum manni“ og sagði að stjórnlagadómstóllinn hefði fylgt lögum.[17] Touré vann seinni kosningaumferðina.[18]

Keïta var kjörinn á malíska þingið eftir þingkosningar árið 2002[1][2][19] í fyrstu umferð.[2][19] Hann var svo kjörinn forseti þingsins þann 16. september 2002[1][18][20][21] með víðtækum stuðningi, þar á meðal stuðningi ADEMA.[20] Hann hlaut 115 atkvæði 138 þingmanna[20][21] en eini mótframbjóðandi hans, Noumoutié Sogoba, hlaut átta og fimmtán þingmenn sátu hjá.[20]

Keïta var jafnframt kjörinn forseti framkvæmdanefndar Afríska þingmannasambandsins þann 24. október árið 2002 á ráðstefnu þess í Kartúm.[1]

Keïta bauð sig aftur fram til forseta fyrir Fylkinguna fyrir Malí í kosningum ársins 2007.[22] Touré vann endurkjör með yfirburðum en Keïta lenti í öðru sæti og hlaut 19,15% atkvæðanna.[23] Keïta og aðrir mótframbjóðendur Touré kröfðust þess að kosningarnar yrðu lýstar ógiltar og vændu stjórnvöld um kosningamisferli.[24] Stjórnlagadómstóll féllst ekki á þetta og Keïta lýsti því yfir þann 19. maí að breiðfylking stjórnarandstæðinganna myndi sætta sig við þá niðurstöðu og sigur Touré.[25]

Keïta bauð sig fram til endurkjörs á þing í kosningum árið 2007[26][27] Kosningalisti Keïta hlaut 31,52% atkvæðanna í fyrstu umferð þann 1. júlí,[19][27] litlu meira en listi óháða frambjóðandans Moussa Mara, sem hlaut 30,70%.[27] Listi Keïta vann nauman sigur í seinni umferðinni þann 22. júlí með 51,59% atkvæða.[28] Keïta bauð sig ekki fram til endurkjörs sem forseti þingsins.[3][29]

Keïta sat á Afríkuþinginu fyrir Malí.[30] Frá 2007 til 2008 var hann meðlimur í utanríkismálanefnd og nefnd um Afríkusamvinnu á malíska þinginu.[31] Auk þess að sitja á malíska þinginu sat Keïta á þingi Efnahagsbandalags Vestur-Afríkuríkja.[32]

Forseti Malí breyta

 
Ibrahim Boubacar Keïta og eiginkona hans, Keïta Aminata Maiga, ásamt bandarísku forsetahjónunum Barack og Michelle Obama árið 2014.

Keïta bauð sig aftur fram til forseta í kosningum árið 2013 og þótti snemma sigurstranglegur.[33][34] Hann vann kosningarnar í annarri umferð á móti Soumaïla Cissé og var svarinn í embætti þann 4. september árið 2013.[35] Keïta hafði lofað að setja hæfni frekar en stjórnmálaskoðanir í forgang við útnefningu ráðherra og því útnefndi hann bankastarfsmanninn Oumar Tatam Ly í embætti forsætisráðherra þann 5. september.[36] Eftir að Oumar Tatam Ly sagði af sér útnefndi Keïta Moussa Mara forsætisráðherra (frá 5. apríl 2014 til 9. janúar 2015) og síðan Modibo Keita (frá 9. janúar 2015 til 7. apríl 2018). Þegar Keita sagði af sér var Soumeylou Boubéye Maïga útnefndur forsætisráðherra en sagði af sér þann 18. apríl árið 2019 vegna fjöldamótmæla gegn fjöldamorðum malískra veiðimanna á rúmlega hundrað Fulani-hirðingjum í þorpinu Ogassagou.[37] Þann 22. apríl 2019 útnefndi Keïta Boubou Cissé í embætti forsætisráðherra.

Þann 18. apríl 2020 frömdu malískir hermenn valdarán gegn Keïta og Cissé og handtóku þá.[38] Daginn eftir leysti Keïta upp þingið og tilkynnti afsögn sína þar sem hann vildi ekki að „blóði yrði úthellt“ til þess að hann gæti haldið í völdin.[39][40] Keïta var sleppt úr haldi þann 27. ágúst samkvæmt talsmanni nýju herstjórnarinnar.[41]

Einkahagir breyta

Keïta er kvæntur Keïta Aminata Maiga og á fjögur börn.[42] Sonur hans, Karim, situr á malíska þinginu og er kvæntur dóttur Issaka Sidibé, núverandi þingforseta.[43]

Tilvísanir breyta

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 1,8 National Assembly page for Keïta Geymt 9 október 2007 í Wayback Machine.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Candidate profile Geymt 4 september 2007 í Wayback Machine, Bamanet.net, 20. apríl 2007.
  3. 3,0 3,1 "L'EFFET "IBK"" Geymt 27 september 2007 í Wayback Machine, L'Essor, number 16,026, 4. september 2007.
  4. National Political Bureau of the RPM[óvirkur tengill][óvirkur tengill].
  5. „Mali's Keita resigns as president after military coup“. www.aljazeera.com. Sótt 19. ágúst 2020.
  6. "Membres du conseil exécutif de l'Adéma-PASJ élus au congrès constitutif du 25 et 26 Mai 1991." Geymt 14 maí 2014 í Wayback Machine, ADEMA.
  7. "Membres du conseil exécutif de l'Adéma-PASJ élus au premier congrès ordinaire de Septembre 1994." Geymt 13 september 2014 í Wayback Machine, ADEMA.
  8. "Mali: Prime Minister Keita resigns", Radio France Internationale (nl.newsbank.com), 14. september 1997.
  9. "Mali: President Konare forms new cabinet", RTM radio, Bamako (nl.newsbank.com), 17. september 1997.
  10. "DIRECTION NATIONALE: Comité exécutif 1999 - 2000" Geymt 8 mars 2014 í Wayback Machine, ADEMA.
  11. "L'ancien Premier ministre, Ibrahim Boubacar Keita, crée son parti" Geymt 27 september 2007 í Wayback Machine, Afrique Express, tbl. 231, 2. júlí 2001.
  12. "Mali's Muslim leaders back ex-premier", BBC News, 26 April 2002.
  13. 13,0 13,1 "1er tour de l'élection présidentielle au Mali : Verdict de la Cour Constitutionnelle" Geymt 13 febrúar 2012 í Wayback Machine, L'Essor, 9. maí 2002.
  14. Joan Baxter, "Mali court reviews 'vote-rigging'", BBC News, 7. maí 2002.
  15. "MALI: Malians await court's decision", IRIN, 7. maí 2002.
  16. 16,0 16,1 "Mali: Constitutional Court affirms second round", IRIN, 10. maí 2002.
  17. 17,0 17,1 17,2 17,3 "Mali's opposition backs general", BBC News, 10. maí 2002.
  18. 18,0 18,1 2002 timeline Geymt 4 september 2006 í Wayback Machine on the official site of the Malian presidency.
  19. 19,0 19,1 19,2 "Législatives au Mali: la mouvance présidentielle en tête au 1er tour" Geymt 30 september 2007 í Wayback Machine, AFP (Jeuneafrique.com), 6. júlí 2007.
  20. 20,0 20,1 20,2 20,3 Francis Kpatindé, "Retour triomphal pour Ibrahim Boubacar Keita"[óvirkur tengill], Jeune Afrique, 7. október 2002.
  21. 21,0 21,1 "Démission du gouvernement, Ahmed Mohamed Ag Hamani reconduit au poste de premier ministre" Geymt 10 nóvember 2007 í Wayback Machine, Afrique Express, tbl. 257, 17. október 2002.
  22. "IBK investi par son parti candidat à l’élection présidentielle prochaine au Mali" Geymt 5 ágúst 2007 í Archive.today, African Press Agency, 28. janúar 2007.
  23. "Présidentielle au Mali: la Cour constitutionnelle valide la réélection de Touré" Geymt 30 september 2007 í Wayback Machine, AFP, 12. maí 2007.
  24. "Mali: l'opposition conteste la présidentielle sans attendre les résultats" Geymt 30 september 2007 í Wayback Machine, AFP, 1. maí 2007.
  25. "Mali opposition concedes Toure's re-election", Reuters, 21. maí 2007.
  26. B. S. Diarra, "Faut-il abattre IBK ?" Geymt 20 febrúar 2018 í Wayback Machine, Aurore, 18. júní 2007.
  27. 27,0 27,1 27,2 "Commune IV : DUEL SINGULIER" Geymt 27 september 2007 í Wayback Machine, L'Essor, 19. júlí 2007.
  28. M. Kéita, "2è tour des législatives à Bamako : AVANTAGE À L'ADEMA ET AU CNID" Geymt 27 september 2007 í Wayback Machine, L'Essor, number 15,996, 24. júlí 2007.
  29. "Mali: Dioncounda Traoré élu président de l'Assemblée nationale" Geymt 30 september 2007 í Wayback Machine, AFP, 3. september 2007.
  30. List of members of the Pan-African Parliament Geymt 12 mars 2008 í Wayback Machine.
  31. "Liste des députés membres de la commission Affaires Etrangères-Maliens de l'extérieur et Intégration Africaine" Geymt 31 desember 2009 í Wayback Machine, heimasíða malíska þingsins.
  32. "Liste des députés Membres du Parlement de la CEDEAO" Geymt 23 september 2015 í Wayback Machine, heimasíða malíska þingsins.
  33. R., A. (29. júlí 2013). „A relatively calm affair“. The Economist. Sótt 30. júlí 2013.
  34. „Voters defy threats as polls close in Mali“. Al-Jazeera. 28. júlí 2013. Sótt 30. júlí 2013.
  35. Tiemoko Diallo and Adama Diarra, "Mali's new president promises to bring peace, fight graft" Geymt 24 september 2015 í Wayback Machine, Reuters, 4 September 2013.
  36. "New Mali president names banker as first prime minister" Geymt 10 janúar 2014 í Wayback Machine, Reuters, 6 September 2013.
  37. Sahelien.com. „Mali: Soumeylou Boubeye Maïga appointed Prime Minister | sahelien.com | English“ (bandarísk enska). Sótt 20. ágúst 2020.
  38. Kelly, Jeremy (18. ágúst 2020). „Mali PM and president under arrest, claim army mutineers“. The Times. Sótt 18. ágúst 2020.
  39. „Mali's Keita resigns after military mutiny“. Afrit af upprunalegu geymt þann 31. október 2020. Sótt 8. september 2020.
  40. Mali’s president announces resignation on state television
  41. Diallo, Tiemoko; (writing) Prentice, Alessandra; (ed.) Chopra, Toby (27. ágúst 2020). „Ousted Mali president Keita has been freed by coup leaders, says junta spokesman“. Reuters. Sótt 27. ágúst 2020.
  42. Issouf Sanogo (13. ágúst 2013). „Ibrahim Boubacar Keita, the man to unify troubled Mali“. Africa Review. Afrit af upprunalegu geymt þann 22 desember 2015. Sótt 15. desember 2015.
  43. „Ally of Mali's President Keita elected parliament speaker“. Reuters. 22. janúar 2014. Sótt 15. desember 2015.


Fyrirrennari:
Abdoulaye Sékou Sow
Forsætisráðherra Malí
(4. febrúar 199415. febrúar 2000)
Eftirmaður:
Mandé Sidibé
Fyrirrennari:
Dioncounda Traoré
(starfandi)
Forseti Malí
(4. september 201319. ágúst 2020)
Eftirmaður:
Assimi Goïta
(formaður herstjórnar)