Elísabet af Valois
Elísabet af Valois (2. apríl 1545 – 3. október 1568) var drottning Spánar (þar kölluð Isabel de Valois) frá 1559 til dauðadags. Hún var þriðja eiginkona Filippusar 2. Spánarkonungs.
Elísabet var elsta dóttir Hinriks 2. Frakkakonungs og Katrínar af Medici. Í bernsku deildi hún svefnherbergi með Maríu Skotadrottningu, sem ólst upp við frönsku hirðina og var rúmum tveimur árum eldri. Þær urðu nánar vinkonur. Þegar Elísabet var barn að aldri var hún trúlofuð Karli prinsi af Astúríu, elsta syni Filippusar 2. Spánarkonungs, en bæði af pólitískum ástæðum og vegna bágrar geðheilsu Karls varð úr að Filippus gekk sjálfur að eiga hana 1559, ári eftir að önnur eiginkona hans, María 1. Englandsdrottning, lést. Elísabet var þá 14 ára en Filippus 32 ára.
Þrátt fyrir aldursmuninn virðist hjónabandið hafa verið hamingjusamt. Filippus heillaðist af hinni ungu brúði sinni (sem var 29 árum yngri en María) og sleit sambandi við hjákonu sína. Elísabet virðist líka hafa verið ánægð með eiginmann sinn. Samband hennar við stjúpsoninn Karl var líka mjög gott en geðheilsuhans fór stöðugt hrakandi og að lokum neyddist Filippus til að láta loka hann inni, Elísabetu til mikillar sorgar. Karl prins dó svo skömmu síðar og er sagður hafa svelt sig í hel.
Elísabet ól andvana tvíbura 1564, síðan tvær dætur sem komust upp, en árið 1568 fæddi hún andvana barn fyrir tímann og dó sama dag. Katrín af Medici vildi halda Filippusi sem tengdasyni og bauð honum yngstu dóttur sína, Margréti, en Filippus hafnaði boðinu. Þess í stað giftist hann systurdóttur sinni, Önnu af Austurríki.
Heimildir
breyta- Fyrirmynd greinarinnar var „Elizabeth of Valois“ á ensku útgáfu Wikipedia. Sótt 2. ágúst 2010.