Bleikhnöttur
Þessi grein þarfnast hreingerningar svo hún hæfi betur sem grein hér á Wikipediu. Aðalvandamál þessarar greinar: þarf að finna íslensk hugtök í stað latneskra svo venjulegt fólk geti skilið greinina án þess að þurfa að hafa minnstu læknisfræðiþekkingu. Eins bæta við wk. tenglum þar sem það á við. |
Bleikhnöttur (lat. globus pallidus) er heilabotnskjarni í mannsheila. Hann er miðlægur við gráhýði (putamen) í sitt hvoru hveli, en gráhýði og bleikhnöttur eru aðskilin með lateral medullary lamina.
Bleikhnöttur skiptist í miðlægan og hliðlægan hluta. Þeir hafa svipaða aðlæga en talsvert ólíka frálæga þræði. Miðlæga hluta bleikhnattar svipar mjög til pars reticulata í svartfyllu (substantia nigra) en þetta tvennt er aðskilið með innri kapsúlu.
Aðlægar brautir bleikhnattar breyta
Aðlægar brautir koma aðallega frá kjörnum framstúku og striatum, en þær síðarnefndu skiptast í tvennt; þræðir til hliðlæga kjarna innihalda enkephalín en þeir til miðlæga kjarna bleikhnattar innihalda substance P og dynorphín; báðar gerðir notast þó við GABA.
Frálægar brautir bleikhnattar breyta
Miðlægi og hliðlægi hlutar bleikhnattar hafa ólíkar frálægar brautir. Sá hliðlægi sendir aðallega brautir til framstúku (subthalamus). Notar GABA-hamlandi. Sá miðlægi ásamt pars reticulata af svartfyllu sendir aðallega til stúku og notar einnig hið hamlandi taugaboðefni GABA, og sendir einnig smá til tegmentum heilastofns.
Tengsl við meinafræði breyta
Klassískt er að bleikhnöttur, ásamt djúpu hvítaefni, sýni skemmdir á MRI diffusionsmynd við kolmónoxíðeitrun.