Spunavél

Spunavél er vél til að spinna þráð. Spunavélar tóku við af rokkum. Þróun spunavéla markar tímamót í iðnsögu og Iðnbyltingunni. Árið 1779 smíðaði Samuel Crompton spunavél sem tengja mátti við gufuvél. Árið 1786 fékk Richard Arkwright einkaleyfi á vatnsknúinni spunavél. Á árunum 1770-1800 margfaldaðist notkun á baðmull og verð á baðmull lækkaði. Spunavélaverksmiðjur spruttu upp við auðugar kolanámur í Mið-Englandi og Manchester varð miðstöð baðmullar

Spunavél við Quarry Bank Mill

Mynd af einu vélinni sem varðveist hefur af spunavél Samuel Cromtons.

Spunavélar á Íslandi breyta

Á fyrri hluta 20. aldar urðu stórar spunavélar, 20 þráða eða stærri algengar í sveitum landsins. Margar þessara véla voru félagseign, eign hreppa eða búnaðarfélaga. Í Borgarfirði var þeim gjarnan komið fyrir nær jarðhita svo heitt væri hjá þeim sem spann. Spunavélar voru við Hreppslaug í Skorradal og að Sturlu-Reykjum í Reykholtsdal. Spunavélar voru stundum fluttar á milli bæja því þær voru þannig að gerð að fremur auðvelt var að taka þær í sundur. Hagleiksmenn í sveitum smíðuðu spunavélarnar. Þær þurftu mikið pláss. Árið 1897 var stofnað Tóvélar Eyjafjarðar.

Heimildir breyta

Wikiorðabókin er með skilgreiningu á orðinu

Spunavél