5. mars

5. mars er 64. dagur ársins (65. á hlaupári) samkvæmt gregoríska tímatalinu. 301 dagur er eftir af árinu.

Atburðir

• 473 - Glycerius, varð Rómarkeisari.
• 1279 - Litháar, undir stjórn stórfurstans Traidenis, sigruðu Þýsku riddarana í orrustunni við Aizkrauklė.
• 1460 - Kristján 1. var kjörinn greifi af Holtsetalandi og hertogi af Slésvík og lýsti því þá yfir að héruðin skyldu ávallt fylgjast að.
• 1496 - Hinrik 7. Englandskonungur gaf út leyfi til handa John Cabot og sonum hans sem heimilaði þeim að leita ókunnra landa.
• 1638 - Frakkland og Svíþjóð gerðu með sér Hamborgarsamninginn sem kvað á um greiðslu til Svía fyrir hernaðaraðgerðir gegn Habsborgurum.
• 1663 - Reigen tók við keisaratign í Japan af Go-Sai.
• 1691 - Níu ára stríðið: Franskur her settist um spænska bæinn Mons.
• 1770 - Fjöldamorðin í Boston: Fimm menn voru drepnir af breskum hersveitum. Þessi atburður varð einn af kveikjunum að bandarísku byltingunni fimm árum síðar.
• 1865 - Kirkjan á Möðruvöllum í Hörgárdal brann. Arngrímur Gíslason listmálari málaði mynd af þessum atburði og telst hún vera fyrsta íslenska atburðamyndin.
• 1912 - Fiskverkunarkonur í Hafnarfirði gerðu verkfall sem stóð í einhverjar vikur. Var það í annað skiptið sem konur fóru í verkfall á Íslandi en það fyrsta var árið 1907 þegar sömu konur fóru í dagsverkfall.
• 1932 - Sparisjóður Reykjavíkur og nágrennis hóf starfsemi sína.
• 1933 - Nasistaflokkurinn í Þýskalandi fékk 44% greiddra atkvæða í þingkosningum.
• 1938 - Aftaka norðanveður gerði og fuku bæjarhús í Húsavík í Norður-Múlasýslu af grunninum og höfnuðu niðri í fjöru. Fólk var í húsunum og þótti með ólíkindum að menn skyldu komast af.
• 1940 - Katyn-fjöldamorðin voru framin í Katyn-skógi, skammt frá Smolensk.
• 1946 - Winston Churchill hélt fræga ræðu þar sem hann nefndi Járntjaldið í fyrsta skipti.
• 1970 - Ísland gerðist aðili að Fríverslunarsamtökum Evrópu, EFTA.
• 1970 - Samningur um að dreifa ekki kjarnavopnum tók gildi eftir að 56 lönd höfðu undirritað hann.
• 1971 - Alþýðubankinn hóf starfsemi sína. Hann varð síðar hluti af Íslandsbanka.
• 1975 - Homebrew Computer Club hélt sinn fyrsta fund í Menlo Park, Kaliforníu. Einn viðstaddra var Steve Wozniak.
• 1977 - Tom Pryce, velskur ökuþór, lét lífið í Formúlu 1-kappakstri í Suður Afríku. Hann lést samstundis þegar hann fékk slökkvitæki í höfuðið þegar hann var á u.þ.b. 250 km/klst. Brautarvörður hélt á slökkvitækninu þegar hann var að ganga yfir keppnisbrautina en varð fyrir bíl Pryce.
• 1983 - Bob Hawke var kjörinn forsætisráðherra Ástralíu.
• 1984 - Íran sakaði Írak um beitingu efnavopna.
• 1993 - Bylgjan og Stöð 2 söfnuðu um 55 milljónum króna í landssöfnun til styrktar krabbameinssjúkum börnum.
• 1993 - Palair flug 305 til Zürich hrapaði skömmu eftir flugtak í Skopje með þeim afleiðingum að 83 af 97 farþegum fórust.
• 1998 - NASA tilkynnti að könnunarfarið Clementine hefði fundið nægilegt vatn í gígum á Tunglinu til að hægt væri að koma þar upp nýlendu. Þessar niðurstöður voru síðar dregnar í efa.

• 2001 - Talíbanastjórnin í Afganistan lét sprengja merk Búddalíkneskin í Bamyan í tætlur vegna þess að þau væru óguðleg. Þessum verknaði var mótmælt um víða veröld.
• 2009 - Dow Jones-vísitalan féll undir 7000 stig í fyrsta sinn frá 1997.
• 2014 - Venesúela sleit öll stjórnmálatengsl við Panama og sakaði stjórn Panama um samsæri gegn venesúelskum stjórnvöldum.
• 2015 - Liðsmenn Íslamska ríkisins hófu að eyðileggja hinar fornu borgir Nimrud, Hatra og Dur-Sharrukin í Írak.
• 2022 - Flakið af könnunarskipinu Endurance sem sökk árið 1915 fannst við Suðurskautslandið.

Fædd

• 1133 - Hinrik 2. Englandskonungur (d. 1189).
• 1224 - Heilög Kúnigúnd af Póllandi (d. 1292).
• 1324 - Davíð 2. eða David Bruce, konungur Skotlands (d. 1371).
• 1326 - Loðvík 1., konungur Ungverjalands (d. 1382).
• 1512 - Gerhard Mercator, kortagerdamadur (d. 1594).
• 1870 (eða 1871) - Rosa Luxemburg, pólsk byltingarkona (d. 1919).
• 1898 - Soong Mei-ling, kínversk forsetafrú (d. 2003).
• 1898 - Zhou Enlai, forsætisráðherra Kína (d. 1976).
• 1920 - Drífa Viðar, íslensk myndlistakona, kennari og rithöfundur (d. 1971).
• 1936 - Canaan Banana, fyrrum forseti Simbabve (d. 2003).
• 1937 - Olusegun Obasanjo, fyrrum forseti Nígeríu.
• 1949 - Shusaku Hirasawa, japanskur knattspyrnumaður.
• 1953 - Michael Sandel, bandarískur stjórnspekingur.
• 1955 - Penn Jillette, bandarískur töframaður og grínleikari. Penn & Teller.
• 1959 - Sigurður Valur Sveinsson, íslenskur handknattleiksmaður.
• 1963 - Lotta Engberg, sænsk söngkona.
• 1964 - Gerald Vanenburg, hollenskur knattspyrnumaður.
• 1969 - Juan Carlos Villamayor, paragvæskur knattspyrnumaður.
• 1970 - John Frusciante, fyrrum gítarleikari Red Hot Chili Peppers.
• 1970 - Aleksandar Vučić, forseti Serbíu.
• 1971 - Peyman Moaadi, íranskur leikari.
• 1973 - Juan Esnáider, argentínskur knattspyrnumaður.
• 1974 - Jens Jeremies, þýskur knattspyrnumaður.
• 1974 - Magnús Agnar Magnússon, íslenskur handknattleiksmaður.
• 1974 - Eva Mendes, bandarísk leikkona.
• 1977 - Wally Szczerbiak, bandarískur körfuboltamaður.
• 1979 - Gunnar Örn Tynes, íslenskur tónlistarmaður.
• 1985 - Eðvarð Atli Bjarnason
• 1988 - Bjarni Viðarsson, íslenskur knattspyrnumaður.
• 1989 - Kensuke Nagai, japanskur knattspyrnumaður.
• 2022 - Adda Bára Sigfúsdóttir, íslenskur veðurfræðingur og stjórnmálakona.

Dáin

• 254 - Lúsíus páfi.
• 1605 - Klemens 8. páfi
• 1815 - Franz Anton Mesmer, austurrískur læknir (f. 1734).
• 1827 - Pierre-Simon Laplace, franskur stærðfræðingur (f. 1749).
• 1851 - Hans Christian Ørsted, danskur eðlisfræðingur (f. 1777).
• 1868 - Jørgen Ditlev Trampe, stiftamtmaður á Íslandi (f. 1807).
• 1907 - Friedrich Blass, þýskur fornfræðingur (f. 1843).
• 1953 - Jósef Stalín, einræðisherra í Sovétríkjunum (f. 1878).
• 1966 - Anna Akmatova, rússneskt ljóðskáld (f. 1889).
• 1967 - Múhameð Mossadek, forsætisráðherra Írans (f. 1882).
• 1977 - Tom Pryce, velskur ökuþór (f. 1949).
• 1982 - John Belushi, bandarískur leikari (f. 1949).
• 2004 - Masanori Tokita, japanskur knattspyrnumaður (f. 1925).
• 2007 - Yvan Delporte, belgískur myndasöguhöfundur (d. 1928)
• 2013 - Hugo Chavez, forseti Venesúela (f. 1954).