Þriðji orkupakkinn
Þriðji orkupakki Evrópusambandsins (nefnt „pakki“ því þetta er safn af reglum) er lagabálkur sem lýtur að sameiginlegum orkumarkaði innan Evrópusambandsins (ESB) og evrópska efnahagssvæðisins (EES). Regluverkinu er ætlað að efla samkeppni, einkum yfir landamæri, á mörkuðum fyrir gas og raforku, og auka sjálfstæði eftirlitsstofnana á orkumarkaði. Það tók gildi innan Evrópusambandsins árið 2009.
Regluverkið kveður m.a. á um að skilja skuli að eignarhald raforkuvinnslunnar annars vegar og flutningskerfisins hins vegar, og að stofnuð verði sameiginleg orkustofnun, ACER(en), sem hafi eftirlit með hinum samevrópska markaði og leysi úr ágreiningi milli eftirlitsstofnana í aðildarlöndum vegna samtenginga yfir landamæri.
Þriðji orkupakkinn var lagður fram á Alþingi í apríl 2019 og samþykktur 2. september sama ár.[1]
Löggjöfin á við á Íslandi þar sem landið er eitt af þeim þremur löndum (ásamt Noregi og Liechtenstein) sem tilheyra evrópska efnahagssvæðinu en eru ekki í Evrópusambandinu. Orkumálefni falla undir EES-samninginn. Löndin þrjú þurftu öll að samþykkja orkupakkann til þess að hann tæki gildi innan EES.
Deilur á Íslandi breyta
Orkupakkinn hefur verið umdeildur á Íslandi þar sem áhyggjur eru uppi um að hann geti stuðlað að breytingum á eignarhaldi orkufyrirtækja eða þvingað fram lagningu sæstrengs til meginlandsins í þeim tilgangi að selja raforku úr landi,[2] og að það feli í sér framsal framkvæmdavalds til eftirlitsstofnunar EFTA.[3]
Nokkrir prófessorar við Háskóla Íslands á sviði orku- og auðlindamála gáfu út skýrslu þar sem þeir lýstu samningnum sem varasömum,[4] en sérfræðingar sem stjórnvöld hafa leitað til telja í álitsgerðum sínum að þessar áhyggjur séu óþarfar.[5]
Tilvitnanir breyta
- ↑ Þriðji orkupakkinn samþykktur Kjarninn, 2019.
- ↑ Efast um þátttöku í samevrópska orkukerfinu. RÚV, 2018.
- ↑ Friðrik Árni Friðriksson Hirst og Stefán Már Stefánsson (2019). „Álitsgerð um stjórnskipuleg álitamál tengd framsali ríkisvalds til stofnanna ESB/EFTA vegna þriðja orkupakka ESB“ (PDF).
- ↑ Jónas Elíasson, Stefán Arnórsson og Haraldur Ólafsson (ritstjórar) (Ágúst 2019). Áhrif inngöngu íslands í Orkusamband ESB (PDF). Orkan okkar.
- ↑ Birgir Tjörvi Pétursson (september 2018). „Greinargerð um ýmis álitaefni sem tengjast þriðja orkupakka ESB og innleiðingu hans í íslenskan rétt“. Sótt apríl 2019.
